Рухлоў Валянцін Васільевіч
Аповед Уладзіслава Ваўчка пра прадзеда, ветэрана Вялікай Айчыннай вайны, Рухлова Валянціна Васільевіча
Усё далей у незваротнае мінулае адыходзіць Вялікая Айчынная
вайна.
Але памяць пра яе жыве ў сэрцы кожнага, хто прайшоў праз пекла
фашысцкага тэрору, хто знайшоў у сабе сілы выжыць і расказаць, што такое фашызм.
Гартаючы сямейны альбом, на адным са здымкаў я бачу Валянціна Васільевіча Рухлова. Гэта мой прадзед. Ён працаваў выкладчыкам ваеннай падрыхтоўкі ў Смілавіцкай сярэдняй школе.
Ён быў невысокага росту, светлавалосы, пажылы, але бадзёры
ветэран-танкіст у ваеннай форме з ордэнскімі планкамі на грудзях. Менавіта такім
запомнілі яго ўсе, хто ведаў.
Я гляджу на здымак. У майго прадзеда пасівелыя скроні. Не, не пенай
хваль часу пафарбаваны валасы. Шэрыя струмені дыму кастроў і палаючых машын
заблыталіся ў яго па-франтавому кароткай стрыжцы.
Валянцін Васільевіч нарадзіўся 4 лістапада 1925 года ў вёсцы Заастроўе
Вінаградаўскага раёна Архангельскай вобласці.
“...У тую гарачую летнюю нядзелю 1941 года мой прадзед вяртаўся з лесу.
Сцяжынка праходзіла ля самага краю высокага берага Паўночнай Дзвіны. Лёгкая
стомленасць, якая змешвалася з адчуваннем прыемнай цяжкасці кошыка, знямогай
расцякалася па целе. Рака вабіла да сябе, але патрэбна было спяшацца дадому:
маці наказвала вярнуцца да абеду.
Ён увайшоў у Заастроўе і не пазнаў яго: вуліцы былі напоўнены
насцярожанай пужлівай цішынёй. Не паспеў пераступіць парог дома, як маці
сустрэла бядой: “ Вайна!”.
…Хутка прадзед апынуўся ў працоўным апалчэнні…” Майму прадзеду было шаснаццаць год, калі ў люты мароз кіркай секцвёрдую,
як граніт, зямлю на будаўніцтве абарончай лініі Ціхвін-Волагда. Юнакі,
нягледзячы на сваю, здавалася, даросласць, усё ж такі былі яшчэ дзеці. Толькі
бязмежная любоў да Радзімы, якая жыла ў сэрцы, дапамагала ім выстаяць,
пераадолець цяжкасці.
У складзе 233-й стралковай дывізіі пад горадам Стары Аскол Валянцін
Васільевіч упершыню прыняў баявое хрышчэнне, потым праходзіў загартоўку ў агні
бітвы пад Курскам, Харкавам і Палтавай….
На адным са здымкаў мы ўбачылі В.В.Рухлова разам з маладым хлапчуком, якога тады называлі сынам палка.
Валянцін Васільевіч клапаціўся пра яго, як пра сына. Гэта Леанід
Іванавіч Папоў. Ён скончыў пасля вайны сярэднюю школу, Ленінградскі ўніверсітэт,
абараніў дысертацыю і выкладаў гісторыю ў Мінскім сувораўскім вучылішчы, у
тэхналагічным інстытуце, пасля ў Мінскім інстытуце народнай гаспадаркі. Сёння
Леанід Іванавіч жыве ў Мінску, знаходзіцца на заслужаным
адпачынку.
У канцы лета 1943 года разведвальна-дыверсійная група па заданні
камандавання пранікла ў тыл праціўніка ў раёне Палтавы для збору звестак аб
дыслакацыі войск. Групе было даручана падарваць два чыгуначныя
масты.
Стаяла цёмная летняя ноч… Усякі рух, здаецца, вось-вось разарве цішыню і
загубіць аперацыю. Адзін часавы ходзіць маятнікам уздоўж чыгуначнага палатна,
другі – па мосце. Першага павінен зняць старэйшы сяржант
Рухлоў…
Мост знішчылі, але іх заўважылі. Рухлоў цяжка паранены. Таварышы
пераправілі яго за лінію фронту. Толькі праз паўгады Валянцін Васільевіч змог
вярнуцца ў строй, але ў якасці механіка-вадзіцеля танка (пасля выздараўлення
вучыўся ў Чалябінску на спецкурсах).
Далейшыя старонкі ваеннай біяграфіі Валянціна Васільевіча “напісаны” магутнай гарматай цяжкай самаходкі і завераны пячаткай слядоў гусеніц на дарогах ад Оршы да Балтыйскага мора. Ён вызваляў Мінск, ліквідаваў гітлераўскія войскі, якія трапілі ў Мінскі “кацёл”, граміў фашыстаў у Прыбалтыцы і ва Усходняй Прусіі, яго самаходка разбурала фарты Кенігзберга. Гвардыі старшына Рухлоў змагаўся побач з Аляксандрам Касмадзям’янскім. Быў яго сябрам.
Рухлоў В.В. у першым радзе ў цэнтры
9 мая 1945 года мой прадзядуля адсвяткаваў ва Усходняй Прусіі, а пазней
адбыўся эпізод, які на ўсё жыццё застаўся ў памяці, пра які не раз ён расказваў
сваім дзецям.
“Быў шосты ці сёмы дзень міру. Нямецкае начальства пачало выходзіць з
укрыццяў. Наша кухня размясцілася ў некалькіх метрах ад шашы, па якой натоўпамі
ішлі бежанцы. Мы абедалі за сталом, наспех скалочаным з дошак. Святочны настрой
нельга было перадаць словамі. Дзяліліся навінамі, абмяркоўвалі планы на будучае.
І вось стала ціха, як перад боем, а сяржант Пётр Навумчык падняўся і павольна
пайшоў у бок кухні. Там стаялі маладая жанчына-немка і хлопчык гадоў дзесяці,
худы, жаласны. Мы ведалі, што ў Пятра ўся сям’я была расстраляна немцамі, і
памяталі, з якой ярасцю ён ірваўся да граніц
Германіі…
Навумчык падышоў да хлопчыка, прысеў перад ім, зазірнуў у вочы, пасля стрымана, асцярожна, быццам баючыся ашпарыцца, дакрануўся да валасоў нахіленай галоўкі, павольна ўстаў і пайшоў прэч. Вярнуўся Пётр з рэчавым мяшком. Увесь запас сухога пайка ён аддаў хлопчыку. Жанчына плакала і ўсміхалася, калі мы, па прыкладзе Пятра, уручылі ёй цэлы вузел хлеба і кансерваў”…
Пасведчанне ўдзельніка Вялікай Айчыннай вайны
За баявыя заслугі В.В.Рухлоў узнагароджаны ордэнам >Айчыннай вайны ІІ ступені
Валянцін Васільевіч Рухлоў на ўроку
Валянцін Васільевіч Рухлоў на ўроку